Autor: Agnieszka Małolepsza, magister fizjoterapii
Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważny jest odpowiednio dopasowany materac. Niestety, bardzo często zdarza się, że nasze przekonania i wiedza kończą się na teorii. W praktyce rzadko przykładamy się do tego, aby zaczerpnąć informacji i wybrać najlepszy wariant. Zagłębianiu się w temat nie sprzyjają też dość wysokie ceny materaców. Przekonuję Was jednak, że warto. Wysokiej jakości materac to inwestycja na wiele lat. Dodajmy, że inwestycja we własne zdrowie i dobre samopoczucie.
Materac nie pozwala Ci spać spokojnie?
Przyczyn dolegliwości kręgosłupa może być wiele. Za powstawanie zwyrodnień i dyskopatii odpowiada siedzący tryb życia, powodowany głównie pracą za biurkiem i brakiem czasu na dodatkową aktywność. Bólom pleców sprzyja również zła pozycja podczas snu. Średnio przesypiamy 8 godzin w ciągu doby – jest to czas kiedy nasz układ ruchu powinien zrelaksować się i zregenerować. Tymczasem okazuje się, że źle dobrany materac przynosi rezultat odwrotny do zamierzonego. Budzimy się niewyspani, zmęczeni, z napięciem mięśni odczuwanym na całym ciele.
Dobrze dopasowany materac – początek walki z bólem pleców
Dużą wagę do wyboru materaca powinni przywiązywać wszyscy – nie tylko osoby ze schorzeniami kręgosłupa. To swoisty rodzaj profilaktyki, który pozwoli w przyszłości uniknąć kosztownych zabiegów i niekończących się wizyt w gabinetach lekarskich. Nie zmienia to jednak faktu, że w przypadku pacjentów skarżących się na bóle pleców, odpowiedni materac jest w zasadzie pierwszym krokiem rehabilitacji i niwelowania dyskomfortu. Nawet najbardziej nowoczesne metody fizjoterapii nie przyniosą efektu, jeżeli każdej nocy będziemy fundować swojemu kręgosłupowi niewłaściwe ułożenie, bez odpowiedniego podparcia.
Za twardy, za miękki – obalamy mity
Dobry materac, to twardy materac – takie twierdzenie rozbrzmiewało jeszcze niedawno nie tylko wśród laików, ale także wśród profesjonalistów z zakresu szeroko pojętej ortopedii. Dziś, po wielu latach badań, tezę tę możemy zwyczajnie włożyć między bajki. Najważniejsza w przypadku materaca jest wygoda – warunkowana szeregiem czynników, wśród których na prowadzenie wysuwa się waga ciała, pozycja ciała podczas snu i oczywiście indywidualne preferencje. Zazwyczaj proponuję pacjentom wykonanie prostego testu, który pomoże im odpowiedzieć na pytanie, czy materac dysponuje odpowiednią twardością. Proszę o położenie się na plecach i wsunięcie ręki pod lędźwiową partię kręgosłupa. Jeśli pod lędźwiami pozostaje duża przestrzeń oznacza to, że materac jest za twardy, kiedy pacjent ma problem z włożeniem ręki pod plecy otrzymujemy informację, że materac jest zbyt miękki. A jakie mogą być tego konsekwencje? Pierwszy z nich będzie powodował złe ułożenie ciała i w związku z tym duże napięcia mięśni okołokręgosłupowych, a także uciski na układ krwionośny i nerwowy, które prowadzą do dolegliwości bólowych. Podobnie drugi – nie będzie odpowiednio podpierał poszczególnych partii ciała, co w konsekwencji doprowadzi do trwałych zmian w układzie szkieletowym. Schorzenia kręgosłupa będą więc rozwijać się w przyspieszonym tempie, a dolegliwości bólowe zmuszą pacjenta do podjęcia radykalnych metod leczenia. Wizja pozbawiona optymizmu, jakkolwiek bardzo prawdziwa.
Innowacyjne technologie w służbie dobrego snu
W przypadku chorych skarżących się na bóle pleców w zasadzie całkowicie wyklucza się klasyczne materace sprężynowe typu bonell. Powierzchniowa sprężystość w połączeniu z dość dużą twardością zupełnie nie sprzyja rehabilitacji. Lepszą opcją są materace kieszeniowe wyróżniające się elastycznością punktową i dzięki temu lepiej podpierające kręgosłup. Warunkiem jest jednak dobra jakość produktu (renomowane marki oferują materace z certyfikatami) i duża ilość kieszeni (informacja taka powinna znajdować się na opakowaniu artykułu, można też zapytać sprzedawcę).
Świetnym rozwiązaniem, jakkolwiek dużo droższym niż dobrze znane nam sprężyny, jest materac lateksowy. Właściwości wypełnienia sprawiają, że idealnie dopasowuje się do ciała i znakomicie podpiera kręgosłup. Ale uwaga! W przypadku osób z dużą masą ciała należy koniecznie wybierać grube materace, nie cieńsze niż 20 cm. Duża sprężystość lateksu powoduje, że materac mocno ugina się pod ciężarem. Z tego względu cienkie modele nie zapewnią optymalnego oparcia dla wszystkich części ciała. Warto dodać, że materace tego typu są doskonałym rozwiązaniem dla osób śpiących przez większość czasu w pozycji bocznej – nie powodują odgnieceń i ucisków, a w konsekwencji nieprzyjemnych dolegliwości bólowych tuż po przebudzeniu.
W ostatnim czasie, coraz większą popularnością cieszą się materace z pianki leniwej. To zdecydowanie najlepsze produkty, jakie w tej chwili dostępne są na naszym rynku. Ich jedynym minusem jest bardzo wysoka cena. A na czym w zasadzie polega ich oryginalność? Pianka leniwa odznacza się dużą termowrażliwością. Oznacza to, że pod wpływem temperatury ulega odkształceniom. Kiedy leżymy na materacu, jego powierzchnia powoli dostosowuje się do naszego ciała stanowiąc doskonałe oparcie dla kręgosłupa.
Strefy twardości
Mówiąc o materacu dla osób z dolegliwościami kręgosłupa koniecznie musimy wspomnieć o jego strefach twardości. Brzmi skomplikowanie? Wcale nie. Nowoczesne materace podzielone są na 2-7 części, z których każda oznacza się inną sprężystością, dzięki czemu dopasowuje się do anatomii naszego ciała. Oczywiście im więcej stref twardości tym lepiej. Pacjenci borykający się ze schorzeniami kręgosłupa powinni więc rozważyć zakup 7-strefowego materaca. I tutaj kolejna rada – pamiętajmy, że materac powinien być średnio o 20 cm dłuższy od naszego wzrostu. Dlaczego jest to tak ważne? Wyobraźmy sobie, że bardzo niska osoba kupuje sobie materac o długości 220 cm – strefy twardości nie będą wówczas zupełnie dopasowane do jej budowy ciała i mogą przynieść rezultat odwrotny do zamierzonego.
Stelaż + materac = komfortowy sen
Kolejną kwestią jest odpowiedni stelaż, do którego, powiedzmy szczerze, przywiązujemy jeszcze mniej uwagi niż do materaca. Tymczasem, razem z materacem stanowi on jeden system pracujący na rzecz naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Reagując na nacisk materaca gwarantuje jeszcze lepszą ergonomię i amortyzację wstrząsów. Pomaga również dbać o materac gwarantując odpowiednią cyrkulację powietrza i zabezpieczając przed rozwojem mikroorganizmów w jego wypełnieniu. Obecnie na rynku dostępne są zarówno klasyczne stelaże, których zadaniem jest współgranie z materacem, jak i nowoczesne produkty z regulacją elektroniczną, które umożliwiają na przykład odpowiednie ustawienie poszczególnych partii stelaża i dopasowanie go do indywidualnych potrzeb użytkownika.